Verbonden
Onze missie is het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen door kansen te scheppen voor een vitaal en betekenisvol leven, hecht verbonden binnen de gemeenschap.
De kansen die iemand heeft op een vitaal en betekenisvol leven worden in hoge mate bepaald door de samenleving en de sociale omgeving. We willen eraan bijdragen dat mensen tot op hoge leeftijd midden in de maatschappij staan en actief kunnen participeren, als zij dit willen. Dit biedt mogelijkheden voor zowel ouderen als voor de samenleving als geheel, want veel wijsheid, kennis en ervaring blijven nu onbenut. Doorslaggevend hierbij is de beeldvorming over ouderen en ouder worden; we willen deze onderzoeken en waar mogelijk positiever kleuren, vanuit het inzicht dat negatieve beelden over oudere mensen en veroudering worden bijgesteld na persoonlijk, gelijkwaardig contact tussen jong en oud.
Verkenning beeldvorming rondom ouderen
Verbonden
In opdracht van de fondsen RCOAK en Sluyterman van Loo heeft Jolanda Lindenberg een verkenning gedaan van onderzoeken over de beeldvorming rondom ouderen. Deze verkenning resulteerde in een rapport over beeldvorming in negen verschillende landen en interventies om deze te beïnvloeden. Opvallend en bijna gelijk in de onderzochte landen zijn de terugkerende beelden van ouderen als enerzijds warm en wijs en anderzijds incompetent en fysiek kwetsbaar. Helaas is er nog weinig onderzoek gedaan naar interventies, waarbij het vooral ontbreekt aan onderzoek naar de beelden die ouderen zélf hebben van ouderen en het ouder worden, en hoe deze kunnen worden beïnvloed. Het veranderen van de beelden rondom ouderen is een uitdaging. Het meest effectief lijkt het aangaan van persoonlijk, gelijkwaardig contact.
NOS Journaal over betaalde mantelzorg
Het NOS 8 uur Journaal van donderdagavond 4 augustus opende met een reportage over ‘betaalde mantelzorg’. Door bezuinigingen op de thuiszorg en familieleden die te ver weg wonen of te druk zijn, is er een nieuwe bedrijfstak ontstaan: bureaus leveren mensen die tegen betaling met ouderen naar het ziekenhuis gaan, een kaartje leggen of samen boodschappen doen. In de reportage stonden een oudere heer en betaalde mantelzorgster centraal, met een reactie vanuit het Nationaal Ouderenfonds. Namens Leyden Academy kwam Joris Slaets aan het woord en brak hij een lans voor dit fenomeen: “Iedereen heeft de fundamentele behoefte aan liefdevolle mantelzorg. Als degenen die dat op de eerste plaats zouden moeten leveren niet in de positie zijn om dit te doen, wat is er dan mis met iemand die dit tegen betaling vanuit het hart doet?”
Onderzoek intergenerationele verhoudingen
Verbonden
In het kader van het onderzoek van Jolanda Lindenberg over intergenerationele verhoudingen zijn twee wetenschappelijke artikelen geschreven en gepresenteerd op internationale congressen van de European Association for Social Anthropology (EASA) en de American Anthropology Association (AAA). Gerelateerd aan dit laatste artikel is op 21 december een blog gepubliceerd over de conceptualisering van het (on)geluk van veroudering op het Allegra Lab, een creatief online ‘laboratorium’ voor antropologie. De artikelen vormen de eerste bouwstenen voor een boek met als werktitel ‘The Language of Ageing’.
Ouderenzorg hoger op de onderwijsagenda
Verbonden
Hoe zorgen we dat er in de medische curricula meer aandacht komt voor goede zorg voor ouderen? Dit was op 16 februari de inzet van een expertmeeting van universitaire kerndocenten en curriculumcoördinatoren op het gebied van ouderengeneeskunde van umc’s uit Amsterdam, Groningen, Leiden, Maastricht, Rotterdam en Utrecht. Uit een eerdere inventarisatie van Leyden Academy bleek namelijk dat het onderwijs op het gebied van ouderengeneeskunde op de acht medische faculteiten in aanbod en kwaliteit sterk varieerde en voor verbetering vatbaar was.
Daarop publiceerden we in opdracht van ZonMw een uitwerking van de basiscompetenties uit het raamplan voor de arts-opleiding toegespitst op de zorg voor de oudere patiënt. Dit rapport biedt de faculteiten een kader om ouderengeneeskunde goed en consistent in hun curricula te verwerken. Verschillende faculteiten gebruiken het rapport met basiscompetenties nu als leidraad bij de curriculumherziening. Leyden Academy nam het initiatief tot de expertmeeting, om ervaringen te delen en gezamenlijk ouderenzorg hoger op de onderwijsagenda te krijgen.
Levensles
Verbonden
Leyden Academy en Vereniging Het Zonnehuis hebben sinds 2012 een gezamenlijke focus op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs in de ouderenzorg en willen de negatieve beeldvorming over (werken in de) ouderen(zorg) bijstellen. Hiertoe zijn in samenwerking met ROC’s, hogescholen en universiteiten lokale inspiratie- en kennisdagen georganiseerd onder de noemer ‘Levensles’. Deze opzet wordt als voorbeeldproject van het Nationaal Programma Ouderenzorg genoemd. In afgelopen jaren brachten regionale Levenslessen in Amersfoort, Assen, Den Haag, Heerlen, Leiden, Utrecht, Roosendaal en Zwolle 1.500 studenten op de been. Ze gaven bijna 100 presentaties met onderwerpen variërend van meer tijd en aandacht voor de cliënt tot ideeën om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan. Ook is er een foto-expositie gemaakt die laat zien hoe jong en oud elkaar ontmoeten en hoe dit hun beeldvorming over ouderen(zorg) beïnvloedt. Deze expositie is op verschillende locaties getoond en gepresenteerd in een serie artikelen van Danielle Swart op weblog NED7.
Onze inzet in 2017 en verder is om Levensles op zoveel mogelijk ROC’s als vast onderdeel op te laten nemen in het lesprogramma Zorg & Welzijn. Via de nieuwe website vindt uitwisseling plaats van inspirerende ideeën, activiteiten en lesprogramma’s om dit te stimuleren. De deelnemende ROC’s zijn MBO Utrecht, MBO Amersfoort, Kellebeek College, Deltion College en Noorderpoort College. Onder leiding van een projectleider komen deelnemers regelmatig bijeen om ervaringen te delen, mee te denken en goede ideeën uit te wisselen.
Het Vitale Stad Debat
Verbonden
In 2030 is een op de vijf inwoners van Leiden 65-plus. Hoe kan de stad optimaal worden ingericht voor jong én oud? Daarover discussieerden zo’n zeventig Leidenaren – gemeenteraadsleden, beleidsambtenaren, zorg- en welzijnsprofessionals en vooral ook oudere Leidse burgers – op 9 december tijdens een Lagerhuisdebat. Aan de hand van tien prikkelende stellingen maakten de aanwezigen kenbaar waar zij wel en juist geen prijs op stellen. Leidse senioren willen graag meer keuzemogelijkheden, want elke oudere persoon heeft andere wensen en behoeften, en daarnaast mag de digitale wereld toegankelijker worden gemaakt. De deelnemers aan het debat bleken wars van betutteling: kom vooral niet aan met preventieve huisbezoeken en allerlei geboden en verboden om gezonder te leven.
De bijeenkomst in de Nieuwe Energie betekende het slotakkoord van de Leidse Proeftuin Zorg & Welzijn, waarbinnen ook Leyden Academy zich de afgelopen drieënhalf jaar inzette om wetenschappelijke kennis over vitaal verouderen bij de Leidse burgers te brengen. In dat kader zijn eerder in 2016 ook twee Kenniscafés voor ouderen georganiseerd, over cognitie (‘Hou je kop erbij’) en leefplezier (‘Recepten voor geluk’).
Generaties huizen samen
Verbonden
Er ontstaan in Nederland nieuwe woonvormen waarbij jong en oud onder één dak wonen, zoals meergeneratiewoningen of studenten die op kamers gaan in een verzorgingshuis. Vanuit de toenemende belangstelling voor intergenerationeel wonen hebben Leyden Academy, Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg en Vereniging Het Zonnehuis de digitale publicatie ‘Generaties huizen samen’ uitgebracht, dat vijf van deze woonprojecten in de schijnwerpers zet en aanbevelingen doet voor wie een vergelijkbaar initiatief wil opzetten. De publicatie is op 14 september gepresenteerd tijdens het congres Expeditie Begonia in Amersfoort, waar Joris Slaets een plenaire presentatie gaf en Marieke van der Waal een workshop verzorgde. In een artikel op zorgblog Skipr plaatste Marieke van der Waal het samen wonen van jong en oud in historisch perspectief.
Eenzaamheid onder ouderen
In 2016 was er veel aandacht voor eenzaamheid onder ouderen. Diverse landelijke en lokale campagnes en initiatieven zijn in het leven geroepen om vereenzaamde oude mensen op te sporen en uit hun isolement te helpen. Op 5 juli verscheen in NRC Handelsblad een artikel over eenzame ouderen op basis van een rondetafelgesprek met Joris Slaets, emeritus hoogleraar Jenny Gierveld en Verenso-voorzitter Nienke Nieuwenhuizen. De slotsom van dit gesprek: hoe goed bedoeld de initiatieven ook zijn, het blijkt uit ervaring bijzonder lastig om mensen te helpen die intens eenzaam zijn. Veel beter is het om in te zetten op preventie en tijdig na te denken over je ‘sociale konvooi’. Ook de wijze waarop we nieuwe wijken en woningen bouwen of naoorlogse wijken verbouwen kan positief bijdragen, door bijvoorbeeld in te zetten op ontmoetingen in plaats van op privacy. Het NRC-artikel leidde in de maanden erna tot diverse vervolgpublicaties en interviews met Joris Slaets op de radio en in dag- en opiniebladen.
